niedziela, 18 grudnia 2011

Na końcu języka - część 1

Drodzy Uczniowie,
chciałabym zaproponować Wam nowy cykl zajęć dotyczących poprawności językowej.  Z pomocą przyjdzie nam program prowadzony przez prof. Jana Miodka.  Raz w tygodniu będę podawać link, pod którym znajdziecie wybrane zagadnienie związane z poprawnością językową. Wasze zadanie będzie polegało na tym, by wskazany materiał dokładnie obejrzeć (nawet dwa razy) i sporządzić w zeszycie do języka polskiego krótką notatkę. Ustalam, że podczas piątkowych lekcji będę odwoływać się do znajomości wskazanego materiału.  

http://www.tvp.pl/vod/audycje/wiedza/slownik-polskopolski/wideo/szybka-pomoc-w-katarze-odc-7/304240

Obejrzyj program i sporządź notatkę na 4 stycznia 2012 r. (wyjątkowo środa).

niedziela, 4 grudnia 2011

Polski bez blędów

Dyktando nr 5
Historia herbaty 

Pierwsze pisemne wzmianki o herbacie pochodzą z III wieku p.n.e. i przez długie lata napój ten traktowano jako lek na wiele schorzeń i ciężkich chorób. Ojczyzną herbaty są Chiny. Dopiero około 803 roku p.n.e. pewien mnich przywiózł schowane w habicie pierwsze nasiona herbaciane do Japonii. Cesarz Saga tak się zachwycił napojem, że wypłacił darczyńcy horrendalne honorarium i nakazał uprawiać hektary herbaty w swoich prowincjach.
Kultura picia tego napoju rozwijała się w obu krajach jednocześnie, ale to w Japonii przetrwały obrzędy związane z jej spożywaniem.
Liście herbaty na Stary Kontynent przywieźli holenderscy kupcy na początku XVII wieku. Ze względu na wyrafinowany smak, herbata królowała na dworach wielu hierarchów. Podawano ją  na hucznych przyjęciach i podejmowano nią honorowych gości na wyjątkowych spotkaniach. Zachwycała swoim zapachem i kolorem od słomkowego przez mahoniowy, aż po hebanowy. Budziła pożądanie wszystkich, w tym hultajów, hochsztaplerów i nieuczciwych kontrahentów.
Na początku XVII wieku cesarz Chin hojnie obdarował cara Rosji różnymi gatunkami herbaty i od tej pory rozpoczął się regularny handel między tymi państwami. Dziś herbata to jeden z najbardziej popularnych napojów bezalkoholowych.


Za: B. Janik-Płocińska, E. Pawilic-Rafałowska, 150 tekstów, zadań i dyktand.  
Termin dyktanda nr 5 - kl. I c - 14 grudnia, kl. II i III c - 12 grudnia!
Kryteria oceny - kartkówka 12 pkt:
0 - 4 pkt. - znajomość zasad ortograficznych pisownia ch - h
0 - 8 pkt. - poprawność zapisu dyktanda
Jeden błąd zabiera jeden punkt, wyraz wielokrotnie zapisany z błędem liczony jest jako jeden błąd.
Brak 3 przecinków zabiera jeden punkt.
Uczniowie klasy III c, oprócz dyktanda, samodzielnie utrwalają zagadnienia ortograficzne dot. pisowni wyrazów z  ch i h -  podręcznik str. 320.
Uczniowie klas II i I c utrwalenie zasad będą mieli podczas lekcji.  

sobota, 3 grudnia 2011

Nieśmiertelność działa - Sofokles "Antygona"

Wynalezienie druku przez Jana Gutenberga umożliwiło rozpowszechnianie dzieł literackich. Już w 40. latach XV w. tragedia Sofoklesa zostaje przetłumaczona na język łaciński, a potem wydana drukiem. Kilka lat później jest przetłumaczona na język francuski, angielski i prawie po 100 latach na niemiecki.
Dzieło to po dziś dzień stanowi inspirację dla twórców.  W XIX w. czytana ją w polskich szkołach pod zaborami. Można zastanowić się, co jest takiego w tym dramacie, że nadal zachwyca. Niewatpliwie imię Antygona ma  znaczenie symboliczne. Wypowiadamy je wtedy, kiedy mamy na myśli konflikt, problem, gdy przypominamy o wartościach i postawach. To uniwersalne dzieło, ponieważ przedstawia ponadczasowe prawdy.  
Chciałabym zwrócić dodatkowo Waszą uwagę na obraz i wiersz.
Antoni Brodowski "Edyp i Antygona", 1828, olej na płótnie, 293 x 191 cm, Muzeum Narodowe, Warszawa
Za: http://artyzm.com/obraz.php?id=602
Temat obrazu nawiązuje do tebańskiego mitu o rodzie Labdakidów.
Artysta uwiecznił na nim Edypa po tym, jak zobaczywszy Jokastę, która popełniła samobójstwo, wyłupił sobie oczy spinkami wyrwanymi z jej sukni, a następnie błagał Kreona o wygnanie z miasta.
Płótno Brodowskiego ukazuje ociemniałego króla i towarzyszącą mu w wędrówce córkę Antygonę.
Bohaterowie zajmują przeważającą część obrazu utrzymanego w mrocznych barwach, tworzących nastrój przygnębienia i smutku.
Nastrój ten potęgują twarze bohaterów.
Na twarzy Edypa, otoczonej bujnym zarostem i gęstwiną włosów, maluje się bezmierny, niemy smutek oraz udręczenie. Skupiają się one w zapadniętych oczodołach i opuszczonych powiekach. Ale nie tylko twarz zdradza uczucia Edypa. Można je także odczytać z nieco pochylonej postawy, jakby przygniecionej ciężarem losu.
W swej wędrówce tragiczny bohater zdaje się na kostur, który dość pewnie ujmuje prawą dłonią i na swą córkę. To ona jest mu przewodniczką. Ojciec wsparł lewą dłoń na jej ramieniu i podąża w jej ślady.
W postaci Antygony można dojrzeć jakiś bezmiar rezygnacji. Smutne spojrzenie, opadłe ku dołowi kąciki ust
i bezwiednie splecione dłonie, niedbale podtrzymujące opadłą szatę tworzą wrażenie jakieś niesamowitego przygnębienia i beznadziejności.
Uwagę odbiorcy zwraca doskonałość rysunku, racjonalna, przejrzysta kompozycja i celowość w operowaniu paletą barw. Nad głowami wędrowców zawisła złowieszcza, czarna chmura. Trasa ich wędrówki również wiedzie w stronę mrocznej rzeczywistości. Tylko horyzont rozświetla jasna poświata, jakby odchodzące w dal wspomnienie nie tak dawnych czasów szczęścia i wielkości.
Za: http://www.ezi.wlaskowej.net/ant_koment.htm

Rozmawialiśmy na lekcji o różnych postawach bohaterów dramatu, zastanawialiśmy się, za jakimi racjami opowiadają się i czyjej godnosci bronią. Wiersz Stefana Gołębiewskiego Bez opamiętania, pokazuje jeszcze inny wymiar  konfliktu - młodości i starości.

„ANTYGONA powiedziała NIE
kiedy Kreon decydował TAK
Piłat wyrokował TAK i NIE

Jakże nakłonić przekorną
Młodość żeby zaakceptowała
TAK jakże nakłonić starość
Upartą żeby śmierci rzekła
NIE”

Filozoficzne zmagania na pracy klasowej!

14 grudnia ostatnia w tym semestrze praca klasowa. Poniżej na razie elektroniczna wersja NaCoBeZU. Czas zacząć się przygotowywać.

Na co będę zwracać  uwagę!
Punktacja – praca klasowa nr 2

Temat
Udowodnij pogląd filozofów, że są różne drogi do osiągnięcia szczęścia. W swojej pracy odwołaj się do filozofii stoickiej, epikurejskiej i cyników. Podaj 3 przykłady tekstów literackich.
1.Realizacja tematu.
Punkty
15
1.       Wstęp: wprowadzenie w temat, postawienie tezy.
3
2.Spójność tekstu.
1

2.       Trzy argumenty.
1
3.Styl konsekwentny i odpowiedni do przyjętej formy wypowiedzi  (słownictwo sygnalizujące porządek argumentowania i subiektywizm wypowiedzi).
2

3.       Pełna pierwsza argumentacja: argument, przykład (t.1 – wybrany tren), wniosek.
3
4.Dbałość o graficzną segmentację tekstu; wyodrębnienie zasadniczych części pracy – wstępu, rozwinięcia i zakończenia.
1

4.       Pełna druga argumentacja: argument, przykład (t.1 – wybrany tren), wniosek.
3
5.Estetyka pisma.
1

5.       Pełna trzecia argumentacja: argument, przykład (t.1 – wybrany tren), wniosek.
3
6.Zachowanie wymaganej długości pracy - 70% kartki A-4.
1

6.       Zakończenie: powtórzenie tezy, podsumowanie.

2

7.Poprawność językowa (dopuszczalne 3 błędy):
4 bł. – 2 pkt.
5 bł. – 1 pkt
6 bł. – 0 pkt.
3

Razem 15 pkt.
8.Poprawność ortograficzna:
0 bł. – 3 pkt.
1 bł. – 2 pkt.
2 bł. – 1 pkt.
3 bł. – 0 pkt.
W przypadku uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się:
2 bł. – 3 pkt.
3 bł. – 2 pkt.
4 bł. – 1 pkt.
5 bł. – 0 pkt.
3
9. Poprawność interpunkcyjna (dopuszczalne 3 błędy).
 W przypadku uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się dopuszczalne są cztery błędy:
4 bł. – 2 pkt.
5 bł. – 1 pkt
6 bł. – 0 pkt.

5 bł. – 2 pkt.
6 bł. – 1 pkt
7 bł. – 0 pkt.
3


środa, 30 listopada 2011

Antygona - bohaterka godna uwagi!

12 grudnia ostatnia w tym semestrze praca klasowa. Poniżej zamieszczam NaCoBeZU, dobrego przygotowywania się!

Na co będę zwracać  uwagę!
Punktacja – praca klasowa nr 2
Temat: O człowieku świadczą jego czyny – charakterystyka Antygony bohaterki tragedii Sofoklesa.
1.Realizacja tematu
Punkty
16
1.      Zgodność pracy z tematem.
1
2.Zachowanie formy charakterystyki
1
2.      Przedstawienie postaci (co najmniej cztery informacje).
3
3.Spójność tekstu.
1
  1. Opis wyglądu zewnętrznego {sposobu mówienia, poruszania się} ( co najmniej 4 informacje).
3
4.Dbałość o graficzną segmentację tekstu; wyodrębnienie zasadniczych części pracy – wstępu, rozwinięcia i zakończenia.
1
  1. Poprawne nazwanie i opisanie cech charakteru podkreślających temat (co najmniej 4 cechy charakteru poparte przykładami).
7
5.Estetyka pisma.
1
5.      Zredagowanie oceny postaci.
2
6.Zachowanie wymaganej długości pracy – 70% kartki A-4.
1




7.Poprawność językowa (dopuszczalne 3 błędy):
4 bł. – 2 pkt.
5 bł. – 1 pkt.
6 bł. – 0 pkt.
3
8.Poprawność ortograficzna:
0 bł. – 3 pkt.
1 bł. – 2 pkt.
2 bł. – 1 pkt
3 bł. – 0 pkt.
W przypadku uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się:
2 bł. – 3 pkt.
3 bł. – 2 pkt.
4 bł. – 1 pkt
5 bł. – 0 pkt.
3
9. Poprawność interpunkcyjna (dopuszczalne 3 błędy).
 W przypadku uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się dopuszczalne są cztery błędy:
4 bł. – 2 pkt.
5 bł. – 1 pkt.
6 bł. – 0 pkt.

5 bł. – 2 pkt.
6 bł. – 1 pkt.
7 bł. – 0 pkt.
3

środa, 23 listopada 2011

Pożegnanie z Holdenem

W tym semestrze czeka Was jeszcze jedna praca klasowa. Temat jej związany jest z omawianą ostatnio lekturą D. Salingera "Buszujący w zbożu". Poniżej zamieszczam NaCoBeZU. Termin  - 7 grudnia.  




Na co będę zwracać  uwagę!
Punktacja – praca klasowa nr 2
Temat: Ach, ta trudna młodość - charakterystyka Holdena. 
1.Realizacja tematu
Punkty
16
1.       Zgodność pracy z tematem.
1
2.Zachowanie formy charakterystyki
1
2.      Przedstawienie postaci (co najmniej cztery informacje).
3
3.Spójność tekstu.
1
  1. Opis wyglądu zewnętrznego {sposobu mówienia, poruszania się} ( co najmniej 4 informacje).
3
4.Dbałość o graficzną segmentację tekstu; wyodrębnienie zasadniczych części pracy – wstępu, rozwinięcia i zakończenia.
1
  1. Poprawne nazwanie i opisanie cech charakteru podkreślających temat (co najmniej 4 cechy charakteru poparte przykładami).
7
5.Estetyka pisma.
1
5.      Zredagowanie oceny postaci.
2
6.Zachowanie wymaganej długości pracy – 70% kartki A-4.
1




7.Poprawność językowa (dopuszczalne 3 błędy):
4 bł. – 2 pkt.
5 bł. – 1 pkt.
6 bł. – 0 pkt.
3
8.Poprawność ortograficzna:
0 bł. – 3 pkt.
1 bł. – 2 pkt.
2 bł. – 1 pkt
3 bł. – 0 pkt.
W przypadku uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się:
2 bł. – 3 pkt.
3 bł. – 2 pkt.
4 bł. – 1 pkt
5 bł. – 0 pkt.
3
9. Poprawność interpunkcyjna (dopuszczalne 3 błędy).
 W przypadku uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się dopuszczalne są cztery błędy:
4 bł. – 2 pkt.
5 bł. – 1 pkt.
6 bł. – 0 pkt.

5 bł. – 2 pkt.
6 bł. – 1 pkt.
7 bł. – 0 pkt.
3


niedziela, 13 listopada 2011

Dyktando nr 4

Zapamiętujemy!
barbarzyńca, burza, jarzębina, korzeń, korzystny, kurz, Murzyn, mrzonka, narząd, narzeczony, narzekać, narzędzie, biżuteria, Bożena, ciąża, ciężki, dążyć, dożynki, drożdże, dyżur, Grażyna, gżegżółka, jeż, jeżyna, każdy, krużganek, księżyc, loża, łóżko, orzech, orzeźwienie, poprzeczka, powierzchnia, rzadki, rząd, rzecz, rzeczownik, rzeczpospolita, rzeczywisty, łyżwa, mężczyzna, miąższ, nożyczki, nóż, obroża, pasożyt, plaża, położyć, pożar, pożyczka, rożen, róża, rzemień, rzemiosło, rzepa, rześki, rzetelny, rzeźba, rzeżucha, rzucać, stowarzyszenie, smażyć, spiżarnia, spożyć, świeży, użyteczny, wieża, wrażenie, wróżyć, żaden, tchórz, urząd, zmierzch, zwierzę, żądać, żeński, żuć, żuk, żywot, żywność. 


Klasy I i II c - błąd zabiera pół punktu.

Klasa III c - błąd zabiera punkt. 

Sprawdziany, sprawdziany!

Mimo zapisania NaCoBeZU w zeszytach, podaję jeszcze raz zagadnienia, z nadzieją że dobrze/lepiej  przygotujecie się do sprawdzianu.  Sprawdzian nr 2 - 16 listopada 2011 r. (środa).
Klasa I c:
- charakteryzuję wybranych bohaterów lektury "Buszujący z zbożu",
- znam terminy: przypowieść, atrybut, podmiot liryczny, pytanie retoryczne (funkcja w utworze, po co?), hymn, wiersz sylabiczny,
- podaję po 5 informacji dotyczących epoki renesansu i Jana Kochanowskiego,
- określam podmiot liryczny i adresata w wierszach: J. Kochanowski "Czego chcesz od nas Panie" i J. Tuwim "Strofy o późnym lecie",
- wskazuję środki poetyckie we fragmentach wiersza J. Tuwima "Strofy o późnym lecie": epitety, metafory, personifikacje, apostrofy, prozaizmy, onomatopeje, powtórzenia.


Klasa II c:

- znam terminy:  fraszka, holokaust, topos (topika), 
- podaje tytuły poznanych na lekcji fraszek J. Kochanowskiego,
- określam podmiot liryczny/adresata w przykładowych fraszkach,
- określam świat przedstawiony w opowiadaniu Idy Fink "Zabawa w klucz": czas, miejsce, bohaterowie, narrator, zdarzenia,
- interpretuję tytuł opowiadania Idy Fink
- podaję przykłady złamania toposu: domu, ojca, dziecka,
- znam i określam części mowy i zdania,
- wykonuję wykres zdania pojedynczego,
- układam zdania, w których podany rzeczownik pełni różne funkcje składniowe (podmiot, orzecznik, dopełnienie, okolicznik, przydawka).


Klasa III c:

- znam i podaję funkcję środków poetyckich (podr. str. 327-329),
- określam typy liryki ze względu na wypowiedź podmiotu lirycznego i temat,
- analizuję i interpretuję wiersze: W. Szymborska "Nienawiść", Cz. Niemen " Tolerancja" i E. Stachura "Człowiek człowiekowi",
- określam świat przedstawiony w utworze W. Szpilmana "Pianista":  czas, miejsce, bohaterowie, narrator, zdarzenia. 


POWODZENIA!




niedziela, 30 października 2011

Fraszki nieprzepłacone

Mam nadzieję, że pamiętacie, co to jest fraszka? Uważa się, że do literatury polskiej wprowadził ten gatunek właśnie Jan Kochanowski. Pisał on fraszki przez niemal całe swoje życie. Napisał ich około 300.
Tak wygląda tytułowa strona pierwodruku fraszek. Zwróćcie uwagę na datę.

W tytule wpisu pojawiło się słowo nieprzepłacone. Nie znajdziemy wyjaśnienia tego wyrazu w Słowniku języka polskiego, ponieważ to archaizm. By odszukać znaczenie wspomnianego słowa należy sięgnąć do Słownika staropolskiego i tam przeczytany, że nieprzepłacony to inaczej nieoceniony. Jak wam się wydaje, dlaczego poeta tak nazwał swoje utwory?
Potwierdzenie trafności nazwania właśnie tak fraszek znajdujemy we współczesnej literaturze. Jan Sztaudynger  - dwudziestowieczny poeta i satyryk jest autorem wielu fraszek. Czytając kilka przykładów,  pomyślcie, czy mają one wspólne cechy z  powstałymi ponad 400 lat temu utworami mistrza z Czarnolasu?

Proste słowo
Słowa kunsztowne, słowa piękne bledną
Wobec prostego, które trafia w sedno.



Fortuna
Fortuna toczy się kołem,
Pod kołem to pojąłem.



Lot
Niektórzy wysoko lecą
Nie dzięki skrzydłom, lecz plecom!



***
Mimo najszybszych samolotów
Do wczoraj nie ma już powrotu…



***
Nic tak serca nie studzi,
Jak poznawanie ludzi.


Dni
Dni mnie oszukały,
Znienacka w lata się zmieniały.



Wynalazek
Bóg mowę nam wymyślił
Dla ukrywania myśli.

sobota, 29 października 2011

Pory roku w poezji

Tematem naszych jesiennych spotkań na lekcjach języka polskiego są pory roku. Wspólnie doświadczamy tego, jak twórca wiersza (Julian Tuwim), obrazu (Maksymilian Gierymski - Krajobraz jesienny - studium pejzażu) czy utworu muzycznego (Vivaldi) za pomocą dostępnych sobie środków (słowa, koloru, dźwięku) próbuje oddać nastrój charakterystyczny dla wybranej pory roku. Sprawą oczywistą jest to, iż mamy cztery pory roku. Zachęcam Was do zapoznania się z wierszem ks. Jana Twardowskiego, dla którego rok liczy sobie sześć pór. Czytając ten liryk trudno się z  nim nie zgodzić.

Sześć pór roku

 Jest w Polsce sześć pór roku

 chyba więcej nie ma

 przedwiośnie

 wiosna

 lato

 dwie jesienie

 jedna ze złotem ucieka

 w drugiej kalosz przecieka

 i zima

Podmiot liryczny dodał dwie inne pory roku - przedwiośnie i dwie jesienie, tak jakby chciał podkreślić, że są one ważne, różne od tych, które poprzedzają i zasługują na szczególną uwagę. 
Ale to jesień została podzielona na dwie części. Pierwszą częścią tej pory jest złota jesień, bardzo często rozmawiając o pogodzie w Polsce mówimy, że mamy właśnie "złotą polską jesień". W wierszu porównana do złodzieja, który ucieka ze złotem.  W ten sposób osoba mówiąca w wierszu chce opisać piękno przyrody jesienią: kolory i wygląd. Ucieka ona ze złotem i zostawia drugą jesień.
Druga jesień -  "w drugiej kalosz przecieka" kojarzy się z brzydką pogodą, z deszczem, z ulewą. Nie jest tak przyjemna jak pierwsza jesień.
W twórczości ks. Jana Twardowskiego bardzo często obecny był obraz przyrody, która zmienia się, nie jest jednolita, zaskakuje człowieka, a przede wszystkim jest dynamiczna i różnorodna. Nie ma nic wspólnego z nudą. 



M. Gierymski, Krajobraz jesienny - studium pejzażu, Muzeum Narodowe w Warszawie

środa, 26 października 2011

NaCoBeZu - kl. III c

Przypominam, praca klasowa nr 1 - 2 listopada (środa). Życzę dobrego przygotowywania się.


Na co będę zwracać  uwagę!
Punktacja – praca klasowa nr 1

Tematy – do wyboru.
1.       Udowodnij, że „Treny” Jana Kochanowskiego są pomnikiem wystawionym córce Urszulce.
2.       W oparciu o dwa przykłady z literatury i własne doświadczenie udowodnij, że człowiek od dawna dokonywał wyboru między dobrem a złem.
1.Realizacja tematu.
Punkty
15
1.       Wstęp: wprowadzenie w temat, postawienie tezy.
3
2.Spójność tekstu.
1

2.       Trzy argumenty.
1
3.Styl konsekwentny i odpowiedni do przyjętej formy wypowiedzi  (słownictwo sygnalizujące porządek argumentowania i subiektywizm wypowiedzi).
2

3.       Pełna pierwsza argumentacja: argument, przykład (t.1 – wybrany tren), wniosek.
3
4.Dbałość o graficzną segmentację tekstu; wyodrębnienie zasadniczych części pracy – wstępu, rozwinięcia i zakończenia.
1

4.       Pełna druga argumentacja: argument, przykład (t.1 – wybrany tren), wniosek.
3
5.Estetyka pisma.
1

5.       Pełna trzecia argumentacja: argument, przykład (t.1 – wybrany tren), wniosek.
3
6.Zachowanie wymaganej długości pracy - 70% kartki A-4.
1

6.       Zakończenie: powtórzenie tezy, podsumowanie.

2

7.Poprawność językowa (dopuszczalne 3 błędy):
4 bł. – 2 pkt.
5 bł. – 1 pkt
6 bł. – 0 pkt.
3

Razem 15 pkt.
8.Poprawność ortograficzna:
0 bł. – 3 pkt.
1 bł. – 2 pkt.
2 bł. – 1 pkt.
3 bł. – 0 pkt.
W przypadku uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się:
2 bł. – 3 pkt.
3 bł. – 2 pkt.
4 bł. – 1 pkt.
5 bł. – 0 pkt.
3
9. Poprawność interpunkcyjna (dopuszczalne 3 błędy).
 W przypadku uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się dopuszczalne są cztery błędy:
4 bł. – 2 pkt.
5 bł. – 1 pkt
6 bł. – 0 pkt.

5 bł. – 2 pkt.
6 bł. – 1 pkt
7 bł. – 0 pkt.
3