niedziela, 30 października 2011

Fraszki nieprzepłacone

Mam nadzieję, że pamiętacie, co to jest fraszka? Uważa się, że do literatury polskiej wprowadził ten gatunek właśnie Jan Kochanowski. Pisał on fraszki przez niemal całe swoje życie. Napisał ich około 300.
Tak wygląda tytułowa strona pierwodruku fraszek. Zwróćcie uwagę na datę.

W tytule wpisu pojawiło się słowo nieprzepłacone. Nie znajdziemy wyjaśnienia tego wyrazu w Słowniku języka polskiego, ponieważ to archaizm. By odszukać znaczenie wspomnianego słowa należy sięgnąć do Słownika staropolskiego i tam przeczytany, że nieprzepłacony to inaczej nieoceniony. Jak wam się wydaje, dlaczego poeta tak nazwał swoje utwory?
Potwierdzenie trafności nazwania właśnie tak fraszek znajdujemy we współczesnej literaturze. Jan Sztaudynger  - dwudziestowieczny poeta i satyryk jest autorem wielu fraszek. Czytając kilka przykładów,  pomyślcie, czy mają one wspólne cechy z  powstałymi ponad 400 lat temu utworami mistrza z Czarnolasu?

Proste słowo
Słowa kunsztowne, słowa piękne bledną
Wobec prostego, które trafia w sedno.



Fortuna
Fortuna toczy się kołem,
Pod kołem to pojąłem.



Lot
Niektórzy wysoko lecą
Nie dzięki skrzydłom, lecz plecom!



***
Mimo najszybszych samolotów
Do wczoraj nie ma już powrotu…



***
Nic tak serca nie studzi,
Jak poznawanie ludzi.


Dni
Dni mnie oszukały,
Znienacka w lata się zmieniały.



Wynalazek
Bóg mowę nam wymyślił
Dla ukrywania myśli.

sobota, 29 października 2011

Pory roku w poezji

Tematem naszych jesiennych spotkań na lekcjach języka polskiego są pory roku. Wspólnie doświadczamy tego, jak twórca wiersza (Julian Tuwim), obrazu (Maksymilian Gierymski - Krajobraz jesienny - studium pejzażu) czy utworu muzycznego (Vivaldi) za pomocą dostępnych sobie środków (słowa, koloru, dźwięku) próbuje oddać nastrój charakterystyczny dla wybranej pory roku. Sprawą oczywistą jest to, iż mamy cztery pory roku. Zachęcam Was do zapoznania się z wierszem ks. Jana Twardowskiego, dla którego rok liczy sobie sześć pór. Czytając ten liryk trudno się z  nim nie zgodzić.

Sześć pór roku

 Jest w Polsce sześć pór roku

 chyba więcej nie ma

 przedwiośnie

 wiosna

 lato

 dwie jesienie

 jedna ze złotem ucieka

 w drugiej kalosz przecieka

 i zima

Podmiot liryczny dodał dwie inne pory roku - przedwiośnie i dwie jesienie, tak jakby chciał podkreślić, że są one ważne, różne od tych, które poprzedzają i zasługują na szczególną uwagę. 
Ale to jesień została podzielona na dwie części. Pierwszą częścią tej pory jest złota jesień, bardzo często rozmawiając o pogodzie w Polsce mówimy, że mamy właśnie "złotą polską jesień". W wierszu porównana do złodzieja, który ucieka ze złotem.  W ten sposób osoba mówiąca w wierszu chce opisać piękno przyrody jesienią: kolory i wygląd. Ucieka ona ze złotem i zostawia drugą jesień.
Druga jesień -  "w drugiej kalosz przecieka" kojarzy się z brzydką pogodą, z deszczem, z ulewą. Nie jest tak przyjemna jak pierwsza jesień.
W twórczości ks. Jana Twardowskiego bardzo często obecny był obraz przyrody, która zmienia się, nie jest jednolita, zaskakuje człowieka, a przede wszystkim jest dynamiczna i różnorodna. Nie ma nic wspólnego z nudą. 



M. Gierymski, Krajobraz jesienny - studium pejzażu, Muzeum Narodowe w Warszawie

środa, 26 października 2011

NaCoBeZu - kl. III c

Przypominam, praca klasowa nr 1 - 2 listopada (środa). Życzę dobrego przygotowywania się.


Na co będę zwracać  uwagę!
Punktacja – praca klasowa nr 1

Tematy – do wyboru.
1.       Udowodnij, że „Treny” Jana Kochanowskiego są pomnikiem wystawionym córce Urszulce.
2.       W oparciu o dwa przykłady z literatury i własne doświadczenie udowodnij, że człowiek od dawna dokonywał wyboru między dobrem a złem.
1.Realizacja tematu.
Punkty
15
1.       Wstęp: wprowadzenie w temat, postawienie tezy.
3
2.Spójność tekstu.
1

2.       Trzy argumenty.
1
3.Styl konsekwentny i odpowiedni do przyjętej formy wypowiedzi  (słownictwo sygnalizujące porządek argumentowania i subiektywizm wypowiedzi).
2

3.       Pełna pierwsza argumentacja: argument, przykład (t.1 – wybrany tren), wniosek.
3
4.Dbałość o graficzną segmentację tekstu; wyodrębnienie zasadniczych części pracy – wstępu, rozwinięcia i zakończenia.
1

4.       Pełna druga argumentacja: argument, przykład (t.1 – wybrany tren), wniosek.
3
5.Estetyka pisma.
1

5.       Pełna trzecia argumentacja: argument, przykład (t.1 – wybrany tren), wniosek.
3
6.Zachowanie wymaganej długości pracy - 70% kartki A-4.
1

6.       Zakończenie: powtórzenie tezy, podsumowanie.

2

7.Poprawność językowa (dopuszczalne 3 błędy):
4 bł. – 2 pkt.
5 bł. – 1 pkt
6 bł. – 0 pkt.
3

Razem 15 pkt.
8.Poprawność ortograficzna:
0 bł. – 3 pkt.
1 bł. – 2 pkt.
2 bł. – 1 pkt.
3 bł. – 0 pkt.
W przypadku uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się:
2 bł. – 3 pkt.
3 bł. – 2 pkt.
4 bł. – 1 pkt.
5 bł. – 0 pkt.
3
9. Poprawność interpunkcyjna (dopuszczalne 3 błędy).
 W przypadku uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się dopuszczalne są cztery błędy:
4 bł. – 2 pkt.
5 bł. – 1 pkt
6 bł. – 0 pkt.

5 bł. – 2 pkt.
6 bł. – 1 pkt
7 bł. – 0 pkt.
3

niedziela, 23 października 2011

NaCoBeZU - kl. II c

Przypominam praca klasowa 27 października. Czas na przygotowanie się!


Na co będę zwracać  uwagę!
Punktacja – praca klasowa nr 1

Temat: Czy warto było przeczytać książkę Aleksandra Kamińskiego Kamienie na szaniec? – list z elementami rozprawki. Twoja praca nie może być krótsza niż 70% kartki A-4.
1.Realizacja tematu
Punkty
15
1.       Wstęp: wprowadzenie w temat, postawienie tezy, podanie autora i tytułu książki.
3
2.Zachowanie formy listu  (miejsce, data, zwrot do adresata, podpis).
1

2.       Trzy argumenty – walor książki, bohaterowie, własna propozycja.
1
3.Styl konsekwentny i odpowiedni do przyjętej formy wypowiedzi  (słownictwo sygnalizujące porządek argumentowania i subiektywizm wypowiedzi).
2

3.       Pełna pierwsza argumentacja: argument, przykład, wniosek.
3
4.Dbałość o graficzną segmentację tekstu; wyodrębnienie zasadniczych części pracy – wstępu, rozwinięcia i zakończenia.
1

4.       Pełna druga argumentacja: argument, przykład, wniosek.
3
5.Estetyka pisma.
1

5.       Pełna trzecia argumentacja: argument, przykład, wniosek.
3
6.Zachowanie wymaganej długości pracy.
1

6.       Zakończenie: powtórzenie tezy, podsumowanie.

2

7.Poprawność językowa (dopuszczalne 3 błędy):
4 bł. – 2 pkt.
5 bł. – 1 pkt
6 bł. – 0 pkt.
3

Razem 15 pkt.
8.Poprawność ortograficzna:
0 bł. – 3 pkt.
1 bł. – 2 pkt.
2 bł. – 1 pkt
3 bł. – 0 pkt.
W przypadku uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się:
2 bł. – 3 pkt.
3 bł. – 2 pkt.
4 bł. – 1 pkt
5 bł. – 0 pkt.
3
9. Poprawność interpunkcyjna (dopuszczalne 3 błędy).
 W przypadku uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się dopuszczalne są cztery błędy:
4 bł. – 2 pkt.
5 bł. – 1 pkt
6 bł. – 0 pkt.

5 bł. – 2 pkt.
6 bł. – 1 pkt
7 bł. – 0 pkt.
3

sobota, 22 października 2011

NaCoBeZu - klasa I c

Przypominam w czwartek - 27 października praca klasowa nr 1. To będzie oceniane!

Na co będę zwracać  uwagę!
Punktacja – praca klasowa nr 1
Temat: Stworzenie świata w jeden dzień – opis sytuacji z elementami opisu postaci.
1.Realizacja tematu
Punkty
16
1.      Zgodność pracy z tematem.
1
2.Zachowanie formy opisu
1
2.      Opis wydarzenia głównego.
5
3.Spójność tekstu.
1
3.      Opis zdarzeń towarzyszących (co najmniej dwóch).
2
4.Dbałość o graficzną segmentację tekstu; wyodrębnienie zasadniczych części pracy – wstępu, rozwinięcia i zakończenia.
1
4.      Opis elementów tła i scenerii – np. wygląd miejsca.
2
5.Estetyka pisma.
1
5.      Opis postaci – przedstawienie, wygląd, ubiór, zachowanie, ocena.
5
6.Zachowanie wymaganej długości pracy – 70% kartki A-4.
1
6.      Stosowanie słownictwa dynamizującego akcję, np.: raptem, nagle, niespodziewanie, w pewnej chwili, naraz, znienacka, ni stad ni zowąd, nieoczekiwanie (co najmniej 5 przykładów).
1

7.Poprawność językowa (dopuszczalne 3 błędy):
4 bł. – 2 pkt.
5 bł. – 1 pkt.
6 bł. – 0 pkt.
3
8.Poprawność ortograficzna:
0 bł. – 3 pkt.
1 bł. – 2 pkt.
2 bł. – 1 pkt
3 bł. – 0 pkt.
W przypadku uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się:
2 bł. – 3 pkt.
3 bł. – 2 pkt.
4 bł. – 1 pkt
5 bł. – 0 pkt.
3
9. Poprawność interpunkcyjna (dopuszczalne 3 błędy).
 W przypadku uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się dopuszczalne są cztery błędy:
4 bł. – 2 pkt.
5 bł. – 1 pkt.
6 bł. – 0 pkt.

5 bł. – 2 pkt.
6 bł. – 1 pkt.
7 bł. – 0 pkt.
3

niedziela, 16 października 2011

Polski bez blędów - dyktando nr 3

Zgodnie z naszą umową "dostarczam" kolejną porcję trudności ortograficznej, tym razem dotyczyć ona będzie pisowni "rz" i "ż".

Propozycja Błażeja
Błażej nie należał do najpilniejszych uczniów. Nie uważał na lekcjach, przechadzał się po klasie, pod byle pretekstem wychodził na korytarz, rzadko podporządkowywał się przepisom szkolnym.
 Podczas lekcji fizyki nauczyciel trzykrotnie prosił go, by przestał przeszkadzać. Aby zdyscyplinować niesfornego ucznia, zadawał mu różne pytania, dotyczące omawianego materiału, jednak, jak podejrzewał, nie usłyszał pożądanych odpowiedzi. W końcu, wyprowadzony z równowagi, spojrzał nieprzyjaznym wzrokiem na ucznia, każąc mu wykonać za karę prace należące do dyżurnego. Najpierw wytrzeć tablicę, potem przestawić sprzęty na zapleczu, następnie wytrzeć kurze ze wszystkich eksponatów i ułożyć równo przyrządy potrzebne do doświadczeń.
Błażej słuchał tej przemowy z uśmiechem, który nauczyciel uznał za lekceważący. Fizyk dorzucał coraz wyższym tonem nowe zadania do wykonania: posprzątanie na podwórzu papierków, starcie ze ścian szkoły świeżo wymalowanych napisów, podlanie kwiatów w dużych donicach.
 Korzystając z przerwy, gdy nauczycie nabierał powietrza w płuca, Błażej zaproponował, że skoro będzie już przy podlewaniu kwiatów, to może także wymienić wodę w kałużach na świeżą. 

Za: B. Janik-Płocińska, E. Pawilic-Rafałowska, 150 tekstów, zadań i dyktand.  
Termin dyktanda nr 3 - kl. I c - 25 października, kl. II i III c - 24 października!
Kryteria oceny - kartkówka 12 pkt:
0 - 4 pkt. - znajomość zasad ortograficznych pisownia rz - ż
0 - 8 pkt. - poprawność zapisu dyktanda
Jeden błąd zabiera jeden punkt, wyraz wielokrotnie zapisany z błędem liczony jest jako jeden błąd.
Brak 3 przecinków zabiera jeden punkt.
Uczniowie klasy III c, oprócz dyktanda, samodzielnie utrwalają zagadnienia ortograficzne dot. pisowni wyrazów z  rz - ż, podręcznik str. 320.
Uczniowie klas II i I c utrwalenie zasad będą mieli podczas lekcji (środa - 19 października). 

niedziela, 9 października 2011

Stefan Żeromski w innej odsłonie

Nasze zmagania na lekcjach języka polskiego ostatnio będą dotyczyły lektury Stefana Żeromskiego Syzyfowe prace. Niemal całe swe życie i twórczość związał z Ojczyzną.  Żeromskiego będziemy poznawać poprzez lektury: Syzyfowe prace i Siłaczkę. O randze jego twórczości świadczy fakt, że był kandydatem do literackiej Nagrody Nobla, której jednak nie otrzymał. Zachęcam Was do obejrzenia przedstawienia Kabaretonu Moralnego Niepokoju, który, jakże w ciekawy sposób, przedstawia sylwetkę tego pisarza.

czwartek, 6 października 2011

Jak się przygotować do napisania reportażu?

Reportaż to gatunek publicystyczny. Publicystyka to dziedzina zajmująca się omawianiem ważnych, aktualnych problemów - politycznych, społecznych, gospodarczych, kulturalnych, naukowych. Cechuje go relacja ze zdarzeń i faktów znanych autorowi z bezpośredniej relacji, relacji świadków lub innych dostępnych źródeł.
Kompozycja reportażu nie ma ścisłe określonych reguł. Zawiera jednak informację o: miejscu, czasie i uczestnikach opisywanych wydarzeń. Mogą pojawić się także opinie bohaterów reportażu czy komentarze autora. 
W reportażu mogą pojawić się elementy innych form wypowiedzi: sprawozdania, opisu, charakterystyki, rozprawki (!). W reportażu można cytować fragmenty wypowiedzi ważnych osób (autorytetów).
Reportaż możne być wzbogacony lidem (krótką informacją) w formie: streszczenia tekstu, podania najważniejszych informacji, wypowiedzi jakiejś znanej osoby, prezentacji postaci. 
Wizytówką reportażu stanowi tytuł. Nie możne być on nudny, oklepany, banalny. 

Za: B. i A. Surdej, Język polski. Ćwiczenia redakcyjne, Warszawa 2010. 

wtorek, 4 października 2011

NaCoBeZU do sprawdzianu nr 1 (I c)

Sprawdzian wiadomości nr 1 - 12 października 2011 r.
Na co będę zwracać uwagę!
* objaśniam znaczenie związków frazeologicznych ze słowem: język (z.ćw. 3., 4. i 5. str. 5-6) i źródło (podr. str. 7)
* dzielę wyrazy na litery, głoski, sylaby
* wiem, jaką funkcję może w wyrazie pełnić litera
* określam na przykładach funkcję litery i
* podaję trzy różnice na temat powstania świata według: starożytnych Greków, Biblii, Słowian, teorii naukowej 
* wymieniam cechy stylu biblijnego i naukowego
* znam hymn szkoły
Dobrej nauki!

niedziela, 2 października 2011

NaCoBeZU do sprawdzianu nr 1 (IIc)

Sprawdzian wiadomości nr 1 odbędzie się 10 października.
Zagadnienia:
* kiedy i w jakich okolicznościach narodziła się filozofia?
* co to jest filozofia i na jakie pytania szuka odpowiedzi?
* Sokrates - życie i poglądy
* przemówienie - definicja i wyróżniki formalne
* imiesłowy
* części zdania
Dobrego przygotowywania się!

sobota, 1 października 2011

NaCoBeZU do sprawdzianu nr 1 (IIIc)

Sprawdzian nr 1 - 10 października 2011 r. 
Na co będę zwracać uwagę!
Świadomość językowa:
* potrafię wymienić elementy aktu komunikacyjnego
* przekształcam mowę zależną na niezależną i odwrotnie
* potrafię wymienić funkcje komunikacyjne i podać przykłady zdań
* wykonuję wykres zdania złożonego współrzędnie i podrzędnie
* podaję parafrazę słowotwórczą, wskazuję wyraz podstawowy i pochodny
* tworzę rzeczowniki odczasownikowe i odprzymiotnikowe
Analiza i interpretacja tekstów kultury:
* rozumiem następujące terminy: epitet, epitet metaforyczny, metafora, podmiot liryczny, rym (rodzaje), strofa, symbol, poprawnie wskazuję w tekście i podaję ich funkcję
* wymieniam elementy dramatu, jako rodzaju literackiego
Tworzenie wypowiedzi:
* poprawnie cytuję, redaguję zaproszenie i wizytówkę
Literatura:
* podaję 5 informacji dot. romantyzmu
* charakteryzuję bohaterki dramatu J. Słowackiego "Balladyna"
Dobrego przygotowywania się!